Βιβλίο, βιβλίο, βιβλίο…

«Τα βιβλία σαν τους φίλους, λίγα και καλά», λέει μια παροιμία. Κι άλλοι ενδεχομένως συμφωνούν, άλλοι διαφωνούν και άλλοι αδιαφορούν –ίσως να μην επιθυμούν καν βιβλία στα σπίτια τους, κάποιοι (ευτυχώς ελάχιστοι!) τα αποστρέφονται. Εγώ συμφωνώ με την παροιμία εν μέρει. Ναι, «καλά»(βέβαια το «καλά» το αντιλαμβάνεται ο καθένας με δικά του κριτήρια),με τίποτα λίγα…!!

Τι είναι όμως το βιβλίο;

«Μολονότι είναι δύσκολο να δώσουμε έναν ορισμό αποδεκτό για όλους, ωστόσο οι πάντες καταλαβαίνουν, μέσες-άκρες, τι εννοούμε όταν χρησιμοποιούμε τη λέξη βιβλίο.

Το βιβλίο αποτελείται από πολλά (περισσότερα από 16) χειρόγραφα ή τυπωμένα φύλλα, που είναι συρραμμένα ή συγκολλημένα στη μια τους πλευρά. Αυτά τα ενωμένα φύλλα τα προστατεύει συνήθως το διπλό εξώφυλλο με τη ράχη του, που είναι πιο παχύ, πιο στερεό και πιο ανθεκτικό από τα φύλλα.

Υπάρχουν τα μικρά βιβλία ή βιβλιαράκια ή βιβλία τσέπης, οι μεγάλοι τόμοι της εγκυκλοπαίδειας και τα συνηθισμένου μεγέθους βιβλία. Όταν το βιβλίο έχει λιγότερα από 16 φύλλα το λέμε πλακέτα.»
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:

Η ευρεσιτεχνία είναι μητέρα της ανάγκης

«Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος εφηύρε την τυπογραφική μηχανή, που ήταν μια από τις σημαντικότερες εφευρέσεις στην Ιστορία». Αυτό μαθαίναμε στο σχολείο, και είναι εν μέρει αληθινό ή τουλάχιστον βάσιμο.

Η Κίνα χρησιμοποιούσε την τυπογραφία πολύ πριν τον Γουτεμβέργιο. Η κινέζικη τυπογραφία χρονολογείται από τον 2ο αιώνα μ.Χ., όταν τα βουδιστικά κείμενα που ήταν σκαλισμένα σε μαρμάρινες κολόνες μεταφέρθηκαν σε μια άλλη κινέζικη εφεύρεση, το χαρτί.

‘Άλλο ένα είδος τυπογραφίας με κινητά στοιχεία είχε εφευρεθεί πολύ νωρίτερα από έναν άγνωστο τυπογράφο της Μινωικής Κρήτης.

Πάντως αν ο Γουτεμβέργιος δεν είχε επινοήσει τις βελτιώσεις στο κράμα και στο μελάνι, κάποιος άλλος «μαστροχαλαστής» με μέταλλα και λάδια θα το είχε κάνει. Συνεπώς χρεώστε στον Γουτεμβέργιο την καλύτερη εφεύρεση της χιλιετίας –αλλά κρατήστε και ορισμένες επιφυλάξεις.

Τα βασικά μέρη του Βιβλίου και η δομή τους

1.Εξώφυλλο
Στο εξώφυλλο, όπου εξαντλείται η εικαστική φαντασία του σχεδιαστή, περιλαμβάνονται συνήθως τα ακόλουθα στοιχεία: το όνομα του συγγραφέα, ο τίτλος του βιβλίου, ο εκδότης, ο τόπος και η ημερομηνία έκδοσης. Ακολουθεί ένα φύλλο –δύο κενές σελίδες- χωρίς εμφανή σελιδαρίθμηση.
2.Ψευδότιτλος
Παρατίθεται ο τίτλος ή μέρος του τίτλου του βιβλίου. Ακολουθεί μία σελίδα χωρίς εμφανή σελιδαρίθμηση.
3.Σελίδα τίτλου
Περιλαμβάνει υποχρεωτικά το όνομα του συγγραφέα, τον πλήρη και ακριβή τίτλο του βιβλίου, τον εκδότη, τον τόπο και την ημερομηνία έκδοσης.
4.Σελίδα «ταυτότητας»
Περιλαμβάνονται τα υπόλοιπα στοιχεία της έκδοσης, όπως ο φορέας που εκδίδει το βιβλίο, το ISBN, το copyright, η σειρά στην οποία πιθανόν να ανήκει το βιβλίο. Η σελίδα που ακολουθεί μπορεί να είναι κενή ή να περιλαμβάνει κάποια αφιέρωση.
5.Σελίδα περιεχομένων
6.Κολοφώνας
Λίγες ή πολλές πληροφορίες για την έκδοση: τίτλο, συγγραφέα, τόπο, χρόνο έκδοσης, αριθμό αντιτύπων, ποιότητα χαρτιού, τεχνικές λεπτομέρειες για την εκτύπωση και όποια άλλη πληροφορία κριθεί χρήσιμη από τον εκδότη.

Η βιβλιοδεσία

Σκοπό έχει την προστασία του βιβλίου έτσι ώστε να μη το φθείρει ο χρόνος, το περιβάλλον και, βέβαια, η χρήση του από τους αναγνώστες.
Το νόημα της σωστής βιβλιοδεσίας:
-Να είναι ανθεκτική (με καλά υλικά και ράφτη)
-Να είναι εξυπηρετική (να ανοίγει εύκολα)
-Να είναι καλαίσθητη (ομορφιά που δεν είναι επιδεικτική, παρά υπηρετεί την τυπογραφική μορφή και ταιριάζει με το περιεχόμενο του έργου).

Συμβουλές για την προστασία και τη συντήρηση των βιβλίων

Ο Δεκάλογος για; την προστασία του βιβλίου:
1.Πρέπει να φυλάσσονται σε χώρους με όσο το δυνατό χαμηλότερα επίπεδα υγρασίας και χωρίς μεγάλες μεταβολές θερμοκρασίας.
2.Δεν πρέπει να τσακίζουμε τις σελίδες τους, ώστε να σημαδεύουμε το σημείο όπου έχουμε προχωρήσει την ανάγνωση. Για το λόγο αυτό υπάρχουν οι σελιδοδείκτες.
3.Αποφεύγουμε την επαφή με νερό και με άλλα υγρά.
4.Τα τινάζουμε και τα ξεσκονίζουμε συχνά.
5.Δεν σκίζουμε σελίδες.
6.Υπογραμμίζουμε μόνο με μολύβι.
7.Προσέχουμε τα εξώφυλλα, ώστε να μην τσακίζουν και να μη φθείρονται κατά τη χρήση ή από την επαφή τους με άλλα βιβλία.
8.Αερίζουμε συχνά τους χώρους όπου τα φυλάσσουμε.
9.Δεν τοποθετούμε βαριά αντικείμενα πάνω στα βιβλία.
10.Δεν τα εκθέτουμε στον ήλιο.

ΠΗΓΗ: Βιβλιολογείον, Ένα Βιβλίο για το Βιβλίο, Εκδόσεις Τυπωθήτω, Αθήνα, 2001.


Δεν ξέρω αν το πρώτο μου ποστ είχε ενδιαφέρον για τους αναγνώστες του μπλοκ, ελπίζω πάντως να μην ήταν κουραστικό και –σίγουρα- να μην είναι το τελευταίο :)